ਭਾਰਤੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚੋਂ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਮੁੜ ਵਾਪਸੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਪੰਨੂ ਵਰਗੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਉਪਰਾਲੇ ਸਦਕਾ ਬਾਜਰੇ ਵੱਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਬਾਜਰਾ ਬਣਿਆ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ
Millets: ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਅਨਾਜ ਬਾਜਰਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੂਖਮ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਭਰਪੂਰ ਸਰੋਤਾਂ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਫ਼ਸਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਭਾਰਤੀ ਖੁਰਾਕ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਥਾਨ ਗੁਆ ਲਿਆ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਨੂ ਵਰਗਿਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਲਗਨ ਸਦਕਾ ਇਹ ਮੁੜ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਪੰਨੂ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਇੰਨੀ ਬਦਲ ਗਈ ਕਿ ਅੱਜ ਉਹ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
Success Story: ਕੁਦਰਤ ਇੱਕ ਅਦਭੁਤ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਿਰਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਫੈਲੀ ਮੋਨੋ-ਕਰੋਪਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਖੇਤੀ ਉਪਜ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨਾਲ ਵੀ ਤਬਾਹੀ ਮਚ ਰਹੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਾਜਰਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਫਸਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਫਸਲ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਸਿੰਧੂ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਸਲ ਕਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਫਸਲ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਦੂਜੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਫਸਲੀ ਪੈਟਰਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਬਾਰਸ਼ ਦੀ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।
ਇਸ ਅਨਾਜ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ 6 ਕਿਸਮ ਦੇ ਬਾਜਰੇ ਸਨ ਜੋ ਕਿ 50 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ। ਇਹ ਸਨ ਕੋਦਰਾ, ਸਵਾਂਕ, ਕੰਗਣੀ, ਕੁਟਕੀ, ਰਾਗੀ, ਬਾਜਰਾ ਅਤੇ ਜਵਾਰ। ਇਹ ਬਾਜਰੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਬਾਜਰੇ ਲਈ ਹਰੇਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾਣਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਨੁਕਸਾਨ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਥੋੜਾ ਮੋਟਾ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਧੇਰੇ ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪਲੇਟ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਗੁਆ ਬੈਠੇ।
ਫਸਲ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਕਾਸ਼ਤ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਦੀ ਘਾਟ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਾਜਰੇ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਗੁਣ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹਨ। ਅਨਾਜ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਅਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਖੁਰਾਕ ਫਾਈਬਰ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਵਿੱਚ ਉੱਚੇ ਅਨਾਜ ਇਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਗਲਾਈਸੈਮਿਕ ਇੰਡੈਕਸ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਨਾਜ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਅਤੇ ਬੀ ਦੇ ਵਧੀਆ ਸਰੋਤ ਹਨ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਿਹਤਮੰਦ ਦਿਲ ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਾਜਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਨਿਆਸੀਨ ਹੈ ਜੋ ਸਿਹਤਮੰਦ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ 20 ਲੱਖ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਮੁਨਾਫਾ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਅਨੋਖਾ ਤਰੀਕਾ
ਇਸ ਅਦਭੁਤ ਫਸਲ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਬਣਦਾ ਹੱਕ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂ ਨੇ ਅੱਠ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦਾ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 2.5 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੋਸ਼ਣ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ।
ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ “ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ” ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ, ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ, ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਬੀਜ ਉਤਪਾਦਨ ਬਾਰੇ ਪੀਏਯੂ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਸਮਰਾਲਾ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੋਰਸਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਰਾਗੀ ਉਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਲਦੀ, ਗੰਨਾ ਅਤੇ ਮਲਟੀ-ਕ੍ਰੌਪਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਧੀਨ ਹੋਰ ਫਸਲਾਂ ਵੀ ਉਗਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।
ਉਹ ਛੋਟੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਵਿਵਹਾਰਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦ੍ਰਿੜ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ, ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਬੇਕਰੀ ਦੇ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਬੇਕਰੀ ਯੂਨਿਟ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਾਜਰੇ ਦੀਆਂ ਕੂਕੀਜ਼ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਅੱਜ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੂਕੀਜ਼ ਨੇੜਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ ਜੋ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਕੂਕੀਜ਼ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਆਰਡਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਪੰਜਾਬੀ ਮਹਿਲਾ ਕਮਲਜੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਭਰੀ ਕਹਾਣੀ, 50 ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਖੱਟਿਆ ਨਾਮਣਾ
ਬਾਜਰਾ ਬਣਿਆ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ
ਪੰਨੂ ਕੋਲ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਗੀ ਦੀ ਦੇਸੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਬੀਜ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਖ ਲਈ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੀਜ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜ ਉਹ 20 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਰਾਗੀ ਖਰੀਦ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਹ ਇਸ ਅਨਾਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਟਾ, ਦਲੀਆ ਅਤੇ ਕੂਕੀਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪੀ.ਏ.ਯੂ., ਕੇ.ਵੀ.ਕੇ., ਸੀ.ਆਈ.ਪੀ.ਈ.ਪੀ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਸਾਰੇ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਮੰਗ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਉਟਲੈਟ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਂਡ "ਫਾਰਮੇਟਿਵ" ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜੈਵਿਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਉਪਜ ਵੇਚਦਾ ਹੈ।
ਸਮੂਹਿਕ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਸ੍ਰੀ ਪੰਨੂ ਨੇ ਹੋਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਅਤੇ "ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੂਲ ਬੀਜ ਉਤਪਾਦਕਾਂ" ਦੀ ਇੱਕ ਸੁਸਾਇਟੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਸੋਸਾਇਟੀ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਰਗੈਨਿਕ ਫੂਡ ਫੈਸਟੀਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਉਤਪਾਦਕ ਸੰਗਠਨ "ਨਿਰਭੈ ਫੈੱਡ" ਦਾ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਝੋਨੇ-ਕਣਕ ਦੇ ਮੋਨੋ ਫਸਲੀ ਪੈਟਰਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਬਹੁ ਫਸਲੀ ਪੈਟਰਨ ਵੱਲ ਜਾਣ ਲਈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨ ਜਾਰੀ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਟਿਕਾਊ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Success Story: ਬੇਬੀ ਕੌਰਨ ਦੇ ਰਾਜਾ ਬਣੇ ਕੰਵਲ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਚੌਹਾਨ, ਜਾਣੋ ਕੰਵਲ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਬਾਜਰਾ ਬਣਿਆ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ
ਉਸ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਬਾਜਰਾ ਉਗਾਉਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਸਿਰਫ ਇਹ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਹ ਜੈਵਿਕ ਉਪਜ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੈਂਡਹੋਲਡਿੰਗ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋਖਮ ਉਠਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕੁਝ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਜਰੇ ਆਧਾਰਿਤ ਉਤਪਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂ ਵਰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਣਥੱਕ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ਬਾਜਰੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੂਰਕ ਫਸਲ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਉਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੀ ਮੰਗ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਬਾਜਰੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਲਾਭਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਿਰੰਤਰ ਯਤਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਨਿਯਮਤ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਬਾਜਰੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੋੜ ਹੈ ਖਪਤਕਾਰਾਂ, ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ।
ਜ਼ਰੂਰੀ ਨੋਟ: ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੋਰ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ, www.punjabi.krishijagran.com 'ਤੇ ਲੌਗ ਇਨ ਕਰੋ ਤੇ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਟੈਬ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਤੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ punjabi@krishijagran.com 'ਤੇ ਈਮੇਲ ਕਰੋ।
Summary in English: Fate of progressive farmer Pannu changed from millet, increased trend of millet among farmers of nearby villages
