ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 30.5 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰ ਗੰਗਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਉੱਚ ਝਾੜ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
Wheat Varieties: ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਕਣਕ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਨਾਜ ਫਸਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਸਥਾਨ ਝੋਨੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਹਾੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 30.5 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ (Wheat Cultivation) ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰ ਗੰਗਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ (IIWBR), ਕਰਨਾਲ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਰਤੀ ਸੂਬਿਆਂ ਲਈ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਕਈ ਉੱਚ ਉਪਜ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹਨ। ਕਣਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਨਾਜ ਫਸਲ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤੀ ਕਣਕਾਂ ਨਰਮ/ਮੱਧਮ ਸਖ਼ਤ, ਮੱਧਮ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਣਕਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ ਸਖ਼ਤ ਚਿੱਟੀਆਂ ਕਣਕਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਖ਼ਤ, ਉੱਚ-ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਗਲੂਟਨ ਵਾਲੀ ਕਣਕ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (Madhya Pradesh) ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1.0-1.2 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਦੁਰਮ ਕਣਕ ਦੀ ਵੀ ਪੈਦਾਵਾਰ (Wheat production) ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਣਕ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਫ਼ਸਲ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਗਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ (higher temperature) ਕਾਰਨ ਫ਼ਸਲ ਦਾ ਭਾਰ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਣਕ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ (Wheat Farming) ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਸਿਵਾਏ ਖਾਰੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਭਰੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ। ਡੁਰਮ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮਿੱਟੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਤੋਂ ਬਰੀਕ ਬਣਤਰ ਵਾਲੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਦੇ ਪੀਲੇ ਪੈਣ ਦਾ ਮਿਲਿਆ ਇਲਾਜ, ਹੁਣ ਚੰਗੇ ਝਾੜ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਹੋਣਗੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ
ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਵਧੀਆ ਕਿਸਮਾਂ:
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮੀ ਹਾਲਤਾਂ (Different weather conditions) ਲਈ IIWBR ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਉੱਤਮ ਕਿਸਮਾਂ (Some of the best varieties of wheat) ਹੇਠਾਂ ਦਾਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ (Cultivation of varieties) ਕਰਕੇ ਵਧੀਆ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
1. ਡੀਡੀਡਬਲਯੂ 47 (DDW 47) (ਡੁਰਮ ਕਿਸਮ)- ਇਹ ਮੱਧ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੀਮਤ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਅਗੇਤੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਉੱਚ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਡੁਰਮ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਗੁਜਰਾਤ, ਰਾਜਸਥਾਨ (ਕੋਟਾ ਅਤੇ ਉਦੈਪੁਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨ) ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (ਝਾਂਸੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ) ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ
● ਚੈੱਕ ਕਿਸਮ HI8627 (5.63) ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਡੀਡੀਡਬਲਯੂ 47 (DDW 47) ਵਿੱਚ 7.57ppm ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਰੇ ਪਾਸਤਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਜੀਨੋਟਾਈਪ ਹੈ।
● ਪਾਸਤਾ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਉੱਚ-ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਕਣਕ ਦੀ ਉੱਚ ਮੰਗ ਡੀਡੀਡਬਲਯੂ 47 (DDW 47) ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਹੇਵੰਦ ਕੀਮਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਕਿਸਮ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
● ਡੀਡੀਡਬਲਯੂ 47 (DDW 47) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ 12.69% ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕੀਟ-ਵਿਰੋਧੀ ਕਿਸਮ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ 74 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ:
● ਬੀਜ ਦਾ ਝਾੜ - 37.3 ਕੁਇੰਟਲ / ਹੈਕਟੇਅਰ
● ਸੰਭਾਵੀ ਝਾੜ - 74.16 ਕੁਇੰਟਲ / ਹੈਕਟੇਅਰ
● ਪੌਦੇ ਦੀ ਉਚਾਈ - 84 ਸੈ.ਮੀ
● 118-121 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਕਣ ਲਈ ਤਿਆਰ
● 7.57 ppm ਦੀ ਉੱਚ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ, ਉੱਚ ਪਾਸਤਾ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤੀ ਸਕੋਰ (7.9) ਦੇ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਪਾਸਤਾ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ।
ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਪਜ ਟੈਸਟ ਦੇ ਨਤੀਜੇ:
ਡੀਡੀਡਬਲਯੂ 47 (DDW 47) ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਝਾੜ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਝਾੜ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਚੰਗੀ ਹੈ।
ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ/ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ:
ਡੀਡੀਡਬਲਯੂ 47 (DDW 47) ਕਿਸਮ ਕਾਲੀ ਅਤੇ ਭੂਰੀ ਕੁੰਗੀ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੋਧਕ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਦਿਖਾਇਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਆਓ ਕਰੀਏ ਕਣਕ ਵਿੱਚ ਸਿੰਜਾਈ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਆਂਇਕ ਵਰਤੋਂ, PAU ਵੱਲੋਂ 4 ਤੋਂ 5 ਸਿੰਚਾਈਆਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼
2. ਡੀਬੀਡਬਲਯੂ222 (DBW222) (ਕਰਨ ਨਰਿੰਦਰ)- ਪੂਰਾ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਦਿੱਲੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ (ਕੋਟਾ ਅਤੇ ਉਦੈਪੁਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ), ਪੱਛਮੀ ਯੂਪੀ (ਝਾਂਸੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ), ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਦੇ ਕਠੂਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਐਚ.ਪੀ. (ਊਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਪਾਉਂਟਾ ਵੈਲੀ) ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ (ਤਰਾਈ ਖੇਤਰ) ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਜਾਈ ਹਾਲਤਾਂ ਲਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ:
● ਬੀਜ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ - 61.3 ਕੁਇੰਟਲ / ਹੈਕਟੇਅਰ
● ਸੰਭਾਵੀ ਝਾੜ- 82.1 ਕੁਇੰਟਲ / ਹੈਕਟੇਅਰ
● ਪੌਦੇ ਦੀ ਉਚਾਈ- (98-108) ਸੈ.ਮੀ
● ਫੁੱਲ- 95 ਦਿਨ (ਸੀਮਾ: 89-103 ਦਿਨ)
● 139 ਤੋਂ 150 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਕ ਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ/ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ:
ਇਹ ਕਿਸਮ ਧਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਜੰਗਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹੈ, ਕਰਨਾਲ ਬੰਟ (9.1%) ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਢਿੱਲੀ ਮੁੱਠ (4.9%) ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੋਧਕ ਹੈ।
3. ਡੀਬੀਡਬਲਯੂ 187 (DBW187) (ਕਰਨ ਵੰਦਨਾ)- ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਦਿੱਲੀ, ਰਾਜਸਥਾਨ (ਕੋਟਾ ਅਤੇ ਉਦੈਪੁਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ), ਪੱਛਮੀ ਯੂ.ਪੀ. (ਝਾਂਸੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ), ਜੰਮੂ ਦੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਠੂਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਅਤੇ ਐਚ.ਪੀ. ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (ਊਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਪਾਉਂਟਾ ਵੈਲੀ) ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ (ਤਰਾਈ ਖੇਤਰ) ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ NWPZ ਦੀਆਂ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ:
● ਬੀਜ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ - 61.3 ਕੁਇੰਟਲ / ਹੈਕਟੇਅਰ
● ਸੰਭਾਵੀ ਝਾੜ - 96.6 ਕੁਇੰਟਲ / ਹੈਕਟੇਅਰ
● ਪੌਦੇ ਦੀ ਉਚਾਈ - 105 ਸੈ.ਮੀ
● ਫੁੱਲ - 99 ਦਿਨ (ਸੀਮਾ: 94-103 ਦਿਨ)
● 148 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ (ਰੇਂਜ: 139-157 ਦਿਨ)
ਬਿਮਾਰੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ/ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ:
ਕਣਕ ਦੀ ਇਸ ਕਿਸਮ (Wheat Variety) ਵਿੱਚ ਪੀਲੀ ਕੁੰਗੀ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੇ ਧਮਾਕੇ (wheat blast) ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
4. ਡੀਬੀਡਬਲਯੂ252 (DBW252) (ਕਰਨ ਸ਼ਰੀਆ)- ਪੂਰਬੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਸਮੇਤ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਮੈਦਾਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬਿਜਾਈ, ਸੀਮਤ ਸਿੰਚਾਈ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਖੇਤੀ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ:
● ਔਸਤ ਝਾੜ: 36.7 ਕੁਇੰਟਲ / ਹੈਕਟੇਅਰ
● ਸੰਭਾਵੀ ਝਾੜ: 55.6 ਕੁਇੰਟਲ / ਹੈਕਟੇਅਰ
● ਪਰਿਪੱਕਤਾ ਦੇ ਦਿਨ: 127 ਦਿਨ (100-147 ਦਿਨ)
● ਪੌਦੇ ਦੀ ਉਚਾਈ: 98 cm (82-112 cm)
● ਸਿਰਫ਼ 1 ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
● ਸੋਕੇ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ.
ਮੌਜੂਦਾ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਧੀਆ ਅਨਾਜ, ਉਤਪਾਦ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। GluD-1 ਦੇ 5+10 ਸਬਯੂਨਿਟ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਇਸਦੀ ਉੱਚ ਗਲੂਟਨ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ/ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ:
ਕਣਕ ਧਮਾਕਾ (wheat blast) (ਔਸਤਨ 2.5%), ਪੱਤੇ ਦੀ ਜੰਗਾਲ (3.4ACI) ਅਤੇ ਕਰਨਾਲ ਬੰਟ (5.1%) ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੋਧਕ।
Summary in English: High yielding varieties of wheat developed by IIWBR, resistant to major diseases
