ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਕਰੋ ਇਹ ਉਪਾਅ
Wheat Crop: ਕਣਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੁੱਖ ਪਤਝੜ ਫਸਲ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਆਧਾਰ ਵੀ ਹੈ। ਅਨਾਜ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦੀ ਤੂੜੀ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਭਾਗ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮੂਲ ਸਥਾਨ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਣਕ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਾਮ ਟ੍ਰਾਈਟਿਕਮ ਐਸਟੀਵਮ ਹੈ। ਖੁਰਾਕੀ ਵਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਕਣਕ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਚੀਨ, ਅਮਰੀਕਾ, ਰੂਸ, ਫਰਾਂਸ, ਕੈਨੇਡਾ, ਜਰਮਨੀ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਈਰਾਨ, ਯੂਕਰੇਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਬਿਹਾਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਗੁਜਰਾਤ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਗਰਮੀ ਦਾ ਤਣਾਅ, ਜੋ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਲਵਾਯੂ ਖਤਰਾ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਦੇ ਝਾੜ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਟਰਮੀਨਲ ਹੀਟ ਤਣਾਅ ਮੋਰਫੋਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀਕਲ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਬਾਇਓਕੈਮੀਕਲ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਘਟੀ ਹੋਈ ਜੈਨੇਟਿਕ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਦਾ ਤਣਾਅ ਜੜ੍ਹ ਅਤੇ ਟਹਿਣੀਆਂ ਦੇ ਗਠਨ, ਡਬਲ ਰਿਜ ਪੜਾਅ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਨਸਪਤੀ ਬਾਇਓਮਾਸ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਦੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਅੰਤਮ ਮਾੜੇ ਨਤੀਜੇ ਅਨਾਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ, ਭਾਰ, ਭਰਨ ਦੀ ਦਰ, ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਭਰਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਹਾੜੀ ਦੀ ਫਸਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਣਕ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਦੇ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਬਚਾੳਣ ਲਈ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ
ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਤਾਪਮਾਨ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਤਾਪਮਾਨ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਦਾ ਤਣਾਅ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।ਮਾਰਚ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਵੱਧ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਕਣਕ ਦੇ ਦਾਣੇ ਮਾਰਝੂ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਝਾੜ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਣਕ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਪਾਣੀ ਜ਼ਰੂਰ ਲਗਾਓ।ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਨਾ ਚਲਦੀ ਹੋਵੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਣਕਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਭਾਰੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕਣਕਾਂ ਡਿੱਗ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਵੀਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਕਿ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਅਤੇ ਸਹੀ ਕਿਸਮ ਨਾਲ ਹੀ ਕਰਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Lemongrass Farming ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰੋ 30,000 ਤੋਂ 40,000 ਰੁਪਏ, ਹੋਵੇਗੀ 2 ਤੋਂ 3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਕਮਾਈ
ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਪਣਾ ਕੇ ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿਸਾਨ?
● ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਗਰਮ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
● ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਨਮੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਖੇਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
● ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ
● ਬਿਜਾਈ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਢੰਗ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ
● ਆਦਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਗਰਮੀ ਦੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
● ਗਰਮੀ ਦੇ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਮਲਚਿੰਗ ਵੀ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦਾ ਹੈ।
● ਜੈਵਿਕ ਮਲਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਨਮੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ, ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
● ਜ਼ੀਰੋ ਟਿਲੇਜ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ 'ਤੇ ਕਣਕ ਬੀਜਣ ਨਾਲ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਦਰ ਘਟਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਬਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
● ਇਹ ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਗਰਮੀ ਦੇ ਤਣਾਅ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
Summary in English: Crop Protection: Appropriate measures to protect wheat from heat stress, take this measure keeping in mind the weather
