Horticulture fruits
ਹਾੜ੍ਹੀ ਮੌਸਮ `ਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਫ਼ਲ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿੰਨੂ, ਲੋਕਾਟ, ਇਲਾਇਚੀ, ਮੌਸੰਬੀ ਆਦਿ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਲਾਂ ਦੇ ਬਾਗ਼ ਅਤੇ ਖੇਤ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਤੰਗੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ `ਚ ਵੀ ਘਾਟਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਇਸ ਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹਾੜ੍ਹੀ ਦੇ ਮੌਸਮ `ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਫ਼ਲ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ...
ਮੌਸੰਬੀ: ਮੌਸੰਬੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਉੱਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਅਤੇ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਸਭ ਤੋਂ ਅਨੁਕੂਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੇਤਲੀ ਦੋਮਟ ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਇਸ ਫ਼ਲ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਵਧੀਆ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇਸਦਾ ਪੌਦਾ 5 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਇੱਕ ਦਰੱਖਤ ਤੋਂ 20 ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਫ਼ਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮੌਸੰਬੀ ਦਾ ਪੌਦਾ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ `ਚ ਫ਼ਲ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਫ਼ਲ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਜੁਮੈਕਾ, ਮਾਲਟਾ ਅਤੇ ਨੇਵਲ ਹਨ।
ਮੌਸੰਬੀ ਦੀ ਵਧੀਆ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਅਪਣਾਓ ਇਹ ਨੁਕਤੇ:
● ਮੌਸੰਬੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
● ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਸੰਬੀ ਦਾ ਪੌਦਾ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਹੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
● ਮੌਸੰਬੀ ਦੇ ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਮੱਖੀ, ਸਿਲ, ਲਿੰਫ ਵਰਗੇ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ `ਚ ਉਪਲੱਬਧ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਕਿੰਨੂ: ਕਿੰਨੂ ਨਿੰਬੂ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਫ਼ਲ ਹੈ। ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਸੂਬੇ ਪੰਜਾਬ, ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਨ। ਇਸਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਦੋਮਟ, ਰੇਤਲੀ-ਦੋਮਟ ਜਾਂ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਮਿੱਟੀ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੀਏਯੂ ਕਿੰਨੂ-1 (PAU Kinnu-1) ਨੂੰ ਡੇਜ਼ੀ ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਿਸਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਮੂੰਗੀ, ਉੜਦ, ਛੋਲਿਆਂ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਅੰਤਰ-ਫ਼ਸਲ ਵਜੋਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਵਧੀਆ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਇਹ ਨੁਕਤੇ:
● ਕਿੰਨੂ ਬੀਜਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਹੁਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੱਧਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
● ਚੰਗੇ ਝਾੜ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ `ਚ 210 ਪੌਦੇ ਉਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
● ਇਸਦੀ ਬਿਜਾਈ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
● ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਪੌਦੇ `ਚੋਂ ਰੋਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ, ਸੁੱਕੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਹਟਾਓ।
● ਪੌਦੇ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੌਰਾਨ ਛਾਂਟ ਨਾ ਕਰੋ।
● ਪੌਦੇ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ 2-3 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਬਾਗ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਿੰਦੇ ਰਹੋ।
● ਕਿੰਨੂ `ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕਰੋ ਪਪੀਤੇ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਭਰਾ
ਅੰਗੂਰ: ਅੰਗੂਰ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ `ਚ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ `ਤੇ ਹੈ। ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ `ਚ ਅੰਗੂਰਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਨਾਬ-ਏ-ਸ਼ਾਹੀ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਬਲੂ, ਭੋਕਰੀ, ਗੁਲਾਬੀ, ਬਲੈਕ ਸ਼ਾਹਬੀ, ਪਾਰਲੇਟੀ, ਥੌਮਸਨ ਸੀਡਲੈਸ ਅਤੇ ਸ਼ਰਦ ਅੰਗੂਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ।
ਅੰਗੂਰ ਦੀ ਵਧੀਆ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਇਹ ਨੁਕਤੇ:
● ਅੰਗੂਰ ਦੀ ਵਧੀਆ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਪੰਡਾਲ, ਟੈਲੀਫੋਨ ਅਤੇ ਬਾਬਰ ਢੰਗ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ।
● ਪੰਡਾਲ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਵੇਲਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਖੰਭਿਆਂ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 2.5 ਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਤਾਰਾਂ ਦਾ ਜਾਲ ਵਿਛਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
● ਇਨ੍ਹਾਂ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅੰਗੂਰ ਦੀ ਵੇਲ ਜਾਲਾਂ 'ਤੇ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਵੇਲਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਫ਼ਸਲ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਢੀ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
● ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
● ਜਦੋਂ ਅੰਗੂਰਾਂ ਦੇ ਗੁੱਛਿਆਂ `ਚ ਖੰਡ ਵੱਧ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਐਸੀਡਿਟੀ ਘੱਟ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਫ਼ਲ ਦੀ ਵਾਢੀ ਕਰ ਦਵੋ।
● ਇੱਕ ਵਾਰ ਅੰਗੂਰੀ ਬਾਗ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸਾਨ 20 ਤੋਂ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
Summary in English: Increase fruit production with these special tips
