Curry Leaves Cultivation: ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਦੌਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਵਾਈਆਂ ਵਾਲੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ ਹੈ, ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਮੌਸਮੀ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਾਇਦੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਦੇਸ਼ 'ਚ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧਣ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਸਾਲ 'ਚ 75 ਹਜ਼ਾਰ ਹੈਕਟੇਅਰ 'ਚ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ ਢਾਈ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਹੁਣ ਚਿਕਿਤਸਕ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਬਸਿਡੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਸਬਸਿਡੀ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਲਾਹੇਵੰਦ ਖੇਤੀ ਲਈ ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਉਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਨੂੰ ਮਸਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਤੱਕ ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਦੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਅਤੇ ਖਪਤ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਯਾਨੀ ਮਿੱਠੇ ਨਿੰਮ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਕੇ ਅਮੀਰ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ 75% ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਿਕਿਤਸਕ ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਜੜੀ ਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੂਸ਼ ਮਿਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 140 ਜੜੀ ਬੂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਹਰਬਲ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਰਾਂ 'ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੀ ਲਾਗਤ 'ਤੇ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ 50 ਅਤੇ 75 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਵਿੱਤੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Profitable Farming: ਇਹ ਫੁੱਲ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰੇਗੀ ਮਾਲੋਮਾਲ, ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ
ਅਨੁਕੂਲ ਜਲਵਾਯੂ
ਊਸ਼ਣ-ਖੰਡੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਉਪਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ ਖੇਤੀ ਲਈ ਵਧੀਆ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਛਾਂਦਾਰ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਠੰਡ ਅਤੇ ਪਾਲਾ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਮੀਨ
ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਹੀ ਨਿਕਾਸੀ ਵਾਲੀ ਉਪਜਾਊ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਵਾਲੀ ਨਿਰਮਲ ਕਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮਿੱਟੀ ਦਾ PH ਮੁੱਲ 6 ਤੋਂ 7 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਸਮਾਂ
ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਦੇ ਬੀਜ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਬੀਜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਰਚ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਬੀਜਣਾ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਤੰਬਰ-ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਵਾਢੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵੱਲ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਆਕਰਸ਼ਿਤ, ਬਾਗਬਾਨੀ ਅਤੇ ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ
ਖੇਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
ਖੇਤ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਾਹੁਣ ਲਈ, ਪਹਿਲਾਂ ਡੂੰਘੀ ਮਿੱਟੀ ਖੋਦਣ ਵਾਲੇ ਹਲ ਨਾਲ ਖੇਤ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰੋ, ਫਿਰ ਕਲਟੀਵੇਟਰ ਨਾਲ 2-3 ਵਾਰ ਖੇਤ ਨੂੰ ਵਾਹੁਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਟਾ ਚਲਾ ਦਿਓ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਿੱਟੀ ਸਮਤਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ, ਫਿਰ ਖੇਤ ਵਿੱਚ 3-4 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹਲਕੇ ਟੋਏ ਤਿਆਰ ਕਰੋ, ਇਹ ਟੋਏ ਸਿਰਫ਼ ਕਤਾਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੋਇਆਂ ਨੂੰ 15 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਮਿਲਾ ਕੇ ਭਰ ਦਿਓ, ਫਿਰ ਟੋਇਆਂ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰੋ।
ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ
ਕਰੀ ਪੱਤੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਬੀਜ ਅਤੇ ਕਟਿੰਗਜ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਬੀਜਣ 'ਤੇ ਝਾੜ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਬੀਜਾਂ ਨਾਲ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਏਕੜ ਵਿੱਚ 70 ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ, ਬੀਜ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਟੋਇਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਟੋਇਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਊ ਮੂਤਰ ਨਾਲ ਸੋਧ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਲਾਜ ਕੀਤੇ ਬੀਜ 3-4 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਟੋਇਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੌਦੇ ਦੀ ਹਲਕੀ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਬੀਜ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਲ ਜਾਣ।
ਸਿੰਚਾਈ
ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੋਇਆਂ ਵਿਚ ਨਮੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ 2-3 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਵਕਫੇ 'ਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਉਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਿਓ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Summary in English: Cultivation of medicinal plants and curry leaves will benefit farmers, 75% subsidy from the government