ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ -ਨਾਲ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵੱਲ ਮੁੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਮਦਨੀ ਦਾ ਵਾਧੂ ਸਰੋਤ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ. ਇਸ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ, ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ (Haryana-Punjab) ਦੇ ਨਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਅੱਗੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਰੱਕੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ. ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਕਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਵੈਟਰਨਰੀ ਅਤੇ ਐਨੀਮਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਹਿਸਾਰ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਲਈ ਸਲਾਹ
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਚਾਰੇ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਪਸ਼ੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਬਿਮਾਰ
ਬਹੁਤੇ ਕਿਸਾਨ ਇਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 2 ਜਾਂ 3 ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਖੇਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਚਾਰੇ ਵਾਲਿਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦੀ ਕਮੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ. ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਚਾਰੇ ਦੀ ਫਸਲ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਸਾਇਣਕ (Chemical Fertilizers) ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤੱਤ ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਚੱਕਰ ਚਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਗੋਬਰ ਦੀ ਘੱਟ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ
ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਆ ਰਹੀ ਹੈ. ਜੇਕਰ ਸੂਤਰਾਂ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਘਾਟ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਹਰਿਆਣਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਐਨੀਮਲ-ਨਿਉਟਰੀਸ਼ਨ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਫਾਸਫੋਰਸ, ਮੈਂਗਨੀਜ਼, ਤਾਂਬਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਕ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।
ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਮੀ 50 ਤੋਂ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤਕ ਪਾਈ ਗਈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਮੱਸਿਆ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੁੱਧ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਸੌਖਾ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾ ਆਉਣ ਦਿਓ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਖੁਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਉਪਯੁਕੁਤ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਥਣੈਲਾ ਰੋਗ
Summary in English: These are the main reasons why animals get sick